03-06-24Coalitieakkoord op hoofdlijnen

Coalitieakkoord op hoofdlijnen: omgevingskwaliteit onder druk.

Een coalitieakkoord ‘op hoofdlijnen’ betekent natuurlijk dat er nog wat uit te werken valt. En dat is maar goed ook, want de toch wat ‘grote stappen, snel thuis’ retoriek van het coalitieakkoord duidt nog niet veel goeds. Alle tien de in het akkoord genoemde opgaven worden als aparte hoofdstukken en zeer sectoraal gepositioneerd, terwijl de samenhang van opgaven juist zo groot en zo belangrijk is (en, ja, dat is ook precies wat het complex maakt – ruimte is eindig, en niet alles kan overal).

Onder het kopje ‘aanpak wooncrisis’ lijkt het ook nog alsof erfgoed en de architect buitenspel gezet worden, doordat de woningbouwdoorbraak geforceerd wordt met “toekomstbestendige bouw waarbij rekening gehouden wordt met water, bodem, landschap en stedenbouwkundige kwaliteit.” Fijn dat hier stedenbouwkundige kwaliteit wordt genoemd, maar architectuur, erfgoed en leefbaarheid komen er niet in voor.  Vervolgens worden regels van gemeenten – waar het beleid en de ambities voor omgevingskwaliteit in de omgevingswet nadrukkelijk zijn belegd – van tafel geveegd als deze regels ‘bouwen in het buitengebied, bijvoorbeeld op het eigen erf, onnodig belemmeren’. Ook de beroepsmogelijkheden van omwonenden en andere belanghebbenden worden beperkt als dit de woningbouw vertraagd.

Daar komt bij dat er verdere bezuinigingen bij gemeentes doorgevoerd worden. Het zogenaamde ravijnjaar 2026 wordt niet verzacht, maar verder belast met een aanvullende efficiencykorting van 638 miljoen euro. Deze bezuinigingen richten zich op zorg en welzijn, maar met name in kleine en middelgrote gemeentes zal dat een significant effect op de gehele begroting hebben. NRC schreef er afgelopen maandag een schrijnend stukje over met de strekking: wethouders zijn boos, maar stellen zich conflictmijdend op. Het krijgen en houden van deskundige capaciteit is nu al een probleem in veel gemeentes, en dat zal er niet beter op worden als de broekriem nog strakker gaat.

Om nog maar niet te spreken van de effecten die dit coalitieakkoord mogelijk heeft op natuur en landschap.  Landschappen NL en natuurmonumenten reageren hier op het coalitieakkoord: de noodzakelijke investeringen blijven uit, waardoor natuur en landschap verder zullen verslechteren.

Oud-directeur Flip ten Cate schreef voor deze nieuwsbrief een bevlogen stuk over bouwen aan leefomgevingen in plaats van aantallen. Zijn onderliggende hartenkreet ten aanzien van het coalitieakkoord betreft vooral ‘het gemis aan compassie, mededogen, solidariteit, en het besef dat we niet zonder elkaar kunnen. Dat elk vraagstuk gekoppeld is aan een ander vraagstuk en dat alles dus samenhangt. Arbeidsmigratie heeft alles met de landbouweconomie te maken bv. In dit akkoord gaat het vooral mis bij de compassie voor het niet-weerbare individu in de systeemwereld. Onbegrijpelijk dat BBB en NSC niet juist dat centraal hebben gesteld.’

Afijn. Er moet nog veel uitgewerkt worden. En het coalitieakkoord spreekt óók over rechtszekerheid, samenwerking en vooral ook over hoop, lef en trots. Laten we hopen dat we het lef hebben om leefomgevingen te blijven maken met elkaar, waar we ook echt trots op kunnen zijn.  Vanuit de FRK zullen we ons daar in ieder geval heel hard voor blijven maken, samen met iedereen in Nederland die een mooi, fijn en leefbaar, toekomstbestendig Nederland nastreeft. 

juni 2024 - Marielle Hoefsloot

Terug naar het overzicht